Reizen in tijden van klimaatcrisis

Tijdens onze 14 weken durende vakantie en de 6000 kilometer lange weg met ons Rosie VW T4 hebben we volgens de website Treelogical 1564 kg CO2 in de atmosfeer gedumpt. Enkel voor de verplaatsing welteverstaan. Voor een pleziertje voor 5 verwende zielen, Wilma onze hond inbegrepen.
Dat is ongeveer de uitstoot van een vliegretourtje Brussel-Marrakesh. Of wat ons huishouden betreft ongeveer 2,5 jaar ons huis warm houden en warm water hebben. In 2030 zou ieder mens eigenlijk niet meer dan 2200 kg per jaar mogen uitstoten.

Hadden we de middelen gehad, dan zouden we met een elektrische camionet gereden zijn. Dan zou de uitstoot van de elektrische Rosie, rekening houdend met de gemiddelde Europese uitstoot voor elektriciteitsproductie, zo een 500 kg CO2 geweest zijn.

Ik voel me hier natuurlijk erg slecht bij. Uiterst hypocriet vind ik het. Hoe komt het dat wij zoveel afval moeten dumpen om ons blij te voelen en zin te geven aan het leven? Dit te midden in een ontluikende klimaatcrisis.

Eerder vandaag las ik een artikel in De Morgen over lang en gezond leven. Daar werd verteld over de verschillende blauwe zones op de wereld waar mensen vaak 100 jaar worden en gezond blijven tot die hoge leeftijd. Hun voeding is bepalend, maar ook hun levensritme. Ze werken enkel voor hun levensonderhoud en houden het verder eenvoudig. Ze nemen veel rust en slaap. “Wat triest dat we dat verloren hebben”, denk ik dan. Waarom doen we dat niet gewoon? Het is eigenlijk super eenvoudig om daarvoor te kiezen. Net zoals het super eenvoudig is om gewoon gezond te eten….Niet dus…
Wel ja, beide zijn waar.
En inderdaad, we mogen dat allemaal niet zo romantiseren en de wereld is veranderd en al. En toch stel ik me die vraag.

Er kruipt ondertussen een rups over mijn scherm, op een uberschattige manier. De wind waait zacht tussen de bomen en streelt zalig warme lucht tegen mijn blote lichaam. Heerlijk hier schuilend onder de bomen tijdens de middagzon.

Die hypocrisie ontneemt me hoop. Ik zou mijn schouders kunnen ophalen. “Met de beste wil van de wereld. We lossen dit niet op. En er zijn nog veel anderen die het slechter doen.”
Lekker gemakkelijk. Maar dat helpt me niet. Het maakt me cynisch en ziek. Want ik weet ook dat er ook erg veel mensen hun uiterste best doen om te zorgen dat het ons wel lukt. Zodanig dat we met ons allen, Homo Sapiens, zorgen dat de klimaatcatastrofe (samen met de biodiversiteits-, ongelijkheid-, verrechtsing-, narcistsering-,….) niet totaal uit de hand loopt.

Dus ik scrol verder op de website. Treelogical stelt voor dat we 26 euro compenseren. Dat voelt aan als een aflaat. Terwijl geschat wordt dat elke ton gedumpte CO2 gemakkelijk 400 euro aan onze maatschappij kost, afhankelijk hoe ver je rekent in de toekomst.(Een beetje vergelijkbaar met nucleair afval. Die maatschappelijke kost is ook oneindig groot als je rekening houdt met de zorgtermijn.) Verder staat er dan op de website dat dit een compensatie is over een periode van 20 jaar. Met die 26 euro planten ze dan enkele bomen en die zouden tegen dan die 1500kg CO2 geabsorbeerd hebben. Tegen dan zal de gemiddelde temperatuur op aarde bijna 2°C zijn opgewarmd (t.o.v. de afgelopen 11000 jaar). Een banaal cijfer, maar het zal sneller dan we willen, onaangenaam concreet worden.

Ondertussen las ik ook in De Morgen dat de mensen in België zich nu beginnen af te vragen of het nu elke zomer van dat gaat zijn, met die zware stortbuien…
Ik denk dan: “waar leefden die Belgen eigenlijk de afgelopen 20 jaar? Hebben die dan nooit naar het nieuws gekeken, de krant opengeslaan, misschien door hun venster gekeken wanneer er een demonstratie was voor beter klimaatbeleid?”
Het wordt enkel erger en deze lente en zomer heb ik met mijn gezin daar lekker een schep bovenop gedaan. Omdat het kan, omdat het mag, omdat we vinden dat we het nodig hebben. En de mensen zouden me noch toejuichen. ‘Zelfzorg’, het hoogste goed. Zucht.

En dat het deugd doet. Dat kan ik je verzekeren. Zon, warmte, water, rust en uitslapen. En vooral het zien van de natuur. De pracht, de variatie, de weelde. Het is heerlijk. Na een jaar van bijna elke dag in tranen uit te barsten omdat ik het slechte nieuws over het klimaat niet aan kan en dan nog 2 jaar onder constante stress te leven omdat mijn innerlijke kompas te hard botst met de realiteit van mijn omgeving en dat elk gesprek hierrond met relativering eindigt of in stilte. De stress van te extreem bevonden te worden. De pretbederver die dan maar om te overleven, over koetjes en kalfjes praat en verder een weg zoekt in het leven. Vereenzamend uit verwarring, uit onmacht, uit onvermogen. Moord en brand schreeuwend in de leegte van facebook. “Waarom zou je jou daar zo druk over maken?” Vragen sommigen zich af. Ik begrijp het niet.
Neen, het doet deugd. Weg in een bubbel en hopelijk tot mezelf komend, in verbinding met men geliefde gezin.

Dus ja, 20 jaar is misschien toch wat te aflaterig. Ik wil toch dat er een minimale kans is dat we rond de 1,5°C opwarming blijven. Ik wil met andere woorden mijn eigen hoop niet vernietigen.
Ik begin te klikken naar beneden. 19 jaar, 18 jaar,17 jaar…Tot 1 jaar. 521 euro, staat er. Dat komt eigenlijk aardig in de buurt van de maatschappelijke kost.
Mja, dat is dan toch wel erg veel geld niet? 521 euro! Hoeveel leuke dingen kan ik daar niet voor kopen? Stiekem druk ik terug naar 2 jaar. Dat is 260 euro. De hoop begint te kwijnen. Het gevecht tussen mijn portemonnee en de hoop op een toekomst die er misschien iets minder grim uit ziet.
Wat mis ik, als ik dat geld weg geef?

Ondertussen ben ik samen met de laptop, de tafel en eigenlijk alles rond mij bedekt met de kleine uberschattige drolletjes van die honderden rupsen die hun buikje voleten met de bladeren die me beschermen tegen de felle zon. Ik durf niet naar boven te kijken uit schrik dat ik er een in mijn ogen krijg.

Bomen planten? Is dat eigenlijk de meest effectieve manier om de transitie te versnellen? Moet ik daarvoor betalen? Gebeurt dat eigenlijk niet vanzelf? Ik bedoel: “laat een stuk grond met rust en vroeg of laat groeien er toch bomen? Misschien wel betere en sterkere dan diegene waar ik voor betaal? Niet dat ik ze niet vertrouw, die mannen van Treelogical…Maar misschien zijn er wel manieren om meer hoop te scheppen? Misschien als mijn geld helpt voor de versnelling van de transitie en dat de uitstoot drastisch verminderd en dat de overheid gewoon zorgt dat bomen blijven staan én er nog bij plant. Dat zo me meer hoop geven.

Ondertussen hebben de kinderen honger gekregen en zijn ze ook aan de ondergescheten tafel komen zitten. Heerlijk die biodiversiteit. Ze bedelen achter wat lekkers. Neen, niet dat fruit, dat liever niet. Ik geef ze geen ongelijk. Maar ik sta er toch op dat ze fruit eten en water drinken. Dan een koekje. Ik stop ze het toe, in gedachten verzonken.

Dat bomen planten laat ik liever over aan iemand anders. Al plant ik ze eigenlijk wel graag zelf, met mijn eigen handen. Niet met mijn “zuurverdiend” geld. Neen, het zou toch toffer zijn, dat dit gewoon massaal gebeurt, met ons belastinggeld, in plaats van dat het bijvoorbeeld gebruikt wordt om de fossiele industrie in stand te houden.

Ik neem me voor de Klimaatzaak te steunen met ons aflaten. Misschien geen 500 euro, maar 400 euro. Een middenweg, tussen hoop en hebzucht. Voor een zaak, die reeds op alle vlak is gewonnen, maar geen gehoor krijgt. Een zaak waar we als burgers en punt van gaan maken. De overheid - die burgers die daar dus voor werken - te dwingen, of anders gezegd, hen een alibi te geven, om dan toch, tegen het vermeende “draagvlak” in, ons Belgische verantwoordelijkheid te nemen in dit klimaatverhaal. Die uitstoot een halt toe roepen. En ondertussen ons weerbaarder te maken tegen het steeds minder voorspeldbare weer en de vele andere onaangename gevolgen van die opwarming. In de hoop dat we een zekere sociale welvaart, waarbij welzijn centraal mag staan, kunnen behouden in een hopelijk niet uit de hand lopend klimaatverhaal. Al is dat allemaal relatief. Vraag dat maar aan de mensen in Pepinster en omstreken.

Er valt een rups op mijn toetsenbord. Een met haren en blauwe en rode bollen, twee grote schattige ogen. Uit nieuwsgierigheid geef ik hem in op OBSidentify - een heerlijke leuke app - en het blijkt een ‘plakker’ te zijn.

Een plakker. Zoals het klimaat, dat aan mij blijft plakken en hele dagen op(in) mijn hoofd blijft schijten. Zullen de homo sapiens erin slagen ooit terug rust te nemen zonder onze geliefde aarde onleefbaar te maken?
Ik neem me alvast voor hierin te investeren, ondanks mijn hypocrisie. Al zal ik dit hier nog, onder de zon, met mijn voeten in de zee, moeten bespreken met vrouwlief.

Zonnige groeten uit Montenegro (Het blijkt geen berg kolen te zijn, maar een mooie berg vol donkere dennen)